Frusterende en eigenwijze kunst in de Tiendschuur
Kunstenaars in expositie POTverdorie! hebben lak aan regels
tot en met 15 mei 2022
Deze tentoonstelling in Keramiekcentrum Tiendschuur Tegelen lokt iedereen uit de tent, of beter gezegd de tent in. En dat is maar goed ook, want het is hoog tijd dat we weer de musea ingaan. Elke bezoeker die deze expositie komt bekijken wordt uitgedaagd door de intrigerende kunstwerken. Deze roepen de behoefte op ze te willen doorgronden, te begrijpen hoe ze gemaakt zijn of je nu keramische expert of dummy bent. En hierdoor ontstaat het ‘ge-potverdorie’, want zelfs de meest ervaren pottenbakker raakt gefrustreerd als hij probeert te ontdekken hoe de kunstwerken in deze tentoonstelling gemaakt zijn. Niks traditioneel vakmanschap en oude pottenbakkers technieken. De kunstenaars in deze expositie zijn eigenwijs, inventief en hebben lak aan alle regels van het traditionele keramische ambacht.
De keramisten, kunstenaars en vormgevers die nu te zien zijn in de Tiendschuur zitten niet stil! Ze dwalen af van het gebaande pad, ze hebben lef, zijn eigenwijs en hebben lak aan de traditionele regels. Ze bedenken nieuwe en verrassende methodes om klei en hun werk te vormen. Zij ontwikkelden een nieuwe keramische wereld vol mogelijkheden en kansen. Een scala aan nieuwe technieken om klei te vormen is hier te zien. Zoals snijden, bouwen, printen, persen, frezen, gieten, koken, blazen en meer. Dat traditioneel gevormde keramiek prachtig is mag zeker niet vergeten worden, maar na het zien van deze gewaagde experimenten, gelukt dankzij eindeloos engelen geduld, worden zelfs de meest brave keramiekliefhebbers verleid om af en toe het gebaande pad te verlaten.
Het verst verwijderd van de pottenbakker is wellicht de 3D-printer. Wat die kan, kan niet op de draaischijf. En dat is nu precies de bedoeling. Een uitbreiding van de mogelijkheden om keramiek te bewerken. Een aanvulling, een verrijking, zeker niet een bedreiging van de pottenbakker. Dat werk heeft zo’n andere uitstraling, dat is niet met elkaar te vergelijken en is dan ook geen concurrentie. Het gaat er veel meer om welk effect de keramist wil bereiken. Yao van den Heerik en Marlieke Wijnakker (NL) van Studio Vormvrij hebben zich helemaal gestort op deze techniek en bouwen zelf 3D printers voor keramiek. Zij maken complexe getordeerde en opengewerkte structuren. Deze worden ontworpen op de computer en door de printer gereproduceerd met dunne sliertjes klei. In deze expositie zijn de ingewikkelde en eindeloze mogelijkheden van hun 3D-printers te zien.
De Engelse Alice Walton doet ook niet aan pottenbakken, maar óók niet aan printers. Wél bouwt zij haar werk op met sliertjes klei. Met talloze laagjes en rolletjes vormt zij haar objecten. De huiden van haar werk zijn eindeloze labyrinten waarin je kunt verdwalen, prachtige meditatieve patronen met subtiele kleur schakeringen.
Ook controversieel is de werkwijze van Beatrijs van Rheeden (NL). Zij werkt als een beeldhouwer en haalt klei weg in plaats van het te kneden of toe te voegen. Leerhard gedroogde porseleinen schalen bewerkt ze met chirurgen mesjes. Zo ontstaan er prachtige opengewerkte kantachtige, geometrische structuren. Nog spannender wordt het als zij haar porseleinen basisvormen opbouwt met meerdere kleurlagen of ze combineert met textiele onderdelen, zoals te zien is in haar meest recente werk.
Anne Butler uit Groot Brittannië maakt listige bouwwerken met porseleinen plaatjes en gegoten blokjes. Haar werken doen denken aan haastig geproduceerde massaproducten van kunststof door de niet afgewerkte randjes. Maar wie wat langer kijkt ziet dat het geen plastic, maar keramische plaatjes en blokken zijn waarmee ze heel secuur en voorzichtig haar sculpturen bouwt. Daarnaast speelt ze met de zwaartekracht en zoekt ze de grenzen op van het materiaal met flinterdunne porseleinen kubussen.
Soortgelijk werk maakt de Deense Heidi Hentze. Ze bouwt tere geometrische vormen met plaatjes porselein die niet veel dikker zijn dan papier. Haar ultradunne objecten spelen een spelletje, enerzijds tarten ze de zwaartekracht door fier en zuiver rechtop te staan, anderzijds lijken ze mee te bewegen met elk zuchtje wind.
Ook Jólan van der Wiel (NL) speelt met natuurkrachten, hij maakt gebruik van magnetisme. Dat doet hij al sinds zijn afstudeerproject aan de Gerrit Rietveld academie wat een doorslaand succes was. Hij vermengt materialen met metaalpoeder en neemt vervolgens een enorme magneet die het mengsel aantrekt en in vorm brengt. Na het stollen behoudt het zijn vorm. Hij begon met kunststof, daarna ging hij het met klei proberen. Het mooie van natte klei en ijzer is dat het gaat roesten wat voor een prachtige huid zorgt. Deze serie kreeg de spannende naam: “Dragon stone”.
Mooie huiden zijn ook te zien in het werk van de Ierse Zsiri Dempsey. Haar werkt doet denken aan sneeuw die alweer iets aan het dooien is of suiker dat water opslurpt. Zij is altijd bezig met het ontwikkelen van nieuwe technieken en het verkennen van mogelijkheden. Constant experimenteert ze met materialen die ze door de klei of porselein mengt, vervolgens branden deze weg tijdens het stoken en ontstaan er prachtige texturen.
Experimenteel is ook het werk van Ruben Hoogvliet. Hij studeerde in 2020 af op product design aan de kunstacademie in Arnhem. Zijn werk maakt hij door schuimstructuren onder te dompelen en met klei vol gezogen vormen te laten uitdruipen en drogen. Door ze op de kop te laten drogen behouden de vormen een mooie spanning.
Een connectie met de academie in Arnhem en de designafdeling is te vinden bij Dick Lion. Hij zette daar de keramiekafdeling op en doceerde hier jarenlang. Tegenwoordig woont en werkt hij in Höhr-Grenzhausen, Duitsland. Van hem zijn een aantal lichtobjecten te zien. Hij maakt de ontwerpen op de computer, vervolgens worden de mallen gemaakt met een computergestuurde freesmachine. Tot slot giet hij de vormen met porselein op traditionele wijze. Resultaat zijn perfect afgewerkte en complexe geometrische vormen die dankzij de vele facetten een prachtig effect laten zien wanneer het licht er doorheen schijnt.
Nog transparanter zijn de objecten van de Amerikaanse Lauren Nauman. Haar objecten zijn letterlijk een spel met lijnen. Ze maakt ruimtelijke tekeningen met strookjes porselein van slechts een paar millimeter breed. Ze begint met rechte symmetrische ‘kooitjes’. Vervolgens laat ze het over aan de klei en de oven om er beweging in te brengen. De lijnen gaan buigen, doorzakken en twisten, tijdens het drogen en stoken. Haar werk wordt voltooid door de elementen lucht en vuur, deze maken haar vormen dynamisch, ze lijken te dansen of te wuiven als gras in de wind. Waar een andere keramist zou roepen: “Potverdorie!”, roept Lauren “Eureka!”. Met slechts een paar lijnen brengt ze het hele keramische proces in beeld en juicht elke ‘mislukking’ toe.
Te zien zodra we open mogen tot en met 15 mei 2022
Exposanten
Anne Butler (GB); Zsiri Dempsey (IE); Yao van den Heerik & Marlieke Wijnakker (NL); Heide Hentze (DK); Ruben Hoogvliet (NL); Dick Lion (NL/DE); Lauren Nauman (VS); Beatrijs van Rheeden (NL); Alice Walton (GB), Jólan van der Wiel (NL)
Op onderstaande data zijn kunstenaars persoonlijk aanwezig om hun werk toe te lichten:
- 20-2, Ruben Hoogvliet, 14u
- 20-3, Marlieke Wijnakker, 14u
- 15-5, Zsiri Dempsey, 14u
- 25 en 26-6, Beatrijs van Rheeden, verzorgt een workshop porselein snijden.
Graag vooraf reserveren via onze website.
Voor meer informatie zie: www.tiendschuur.net of vraag naar Sacha Odenhoven, conservator / manager, info@tiendschuur.net, 077-3260213.
Keramiekcentrum Tiendschuur Tegelen, Kasteellaan 8, 5932 AG Tegelen.
Openingstijden: dinsdag t/m zondag 11.00 - 17.00 uur.